Milieu

De impact van onze activiteiten op het klimaat en het milieu verminderen staat centraal in onze duurzaamheidsstrategie.

De Umicore Way en onze missie ‘Materialen voor een beter leven’ zijn de drijfveren achter ons engagement voor duurzaamheid. Als materiaaltechnologiebedrijf streven we naar een efficiënter gebruik van metalen, energie en andere inputmaterialen bij onze activiteiten om de milieu- en economische factoren in evenwicht te brengen. We zetten ons ook in om meer gesloten kringlooprelaties op te bouwen met onze klanten. Ons succes meten we af aan ons vermogen om van duurzaamheid een concurrentievoordeel te maken.

De milieu-impact van onze activiteiten verminderen is een belangrijk onderdeel van onze Zero Harm-ambitie. Umicore bouwt voort op belangrijke verwezenlijkingen op het vlak van ultramoderne activiteiten rond intensiteit en milieu-impact en blijft ernaar streven om hulpbronnen zo efficiënt mogelijk te gebruiken, met zo weinig mogelijk emissies in de lucht en het water. Umicore verbindt zich ertoe de diffuse-metaalemissies tegen 2025 met 25% te verminderen tegenover 2020 en waterbeheer in al onze activiteiten te implementeren. Meer informatie over onze eerste bevindingen rond biodiversiteit.

Een nieuwe strategie met duurzaamheid als kern

Een duurzaamheidskampioen zijn staat centraal in onze 2030 RISE-strategie, die we in juni 2022 lanceerden. In de praktijk betekent dat dat we de impact van onze activiteiten tot een minimum beperken en ons positieve effect op de samenleving maximaliseren, om zo de weg naar decarbonisering te ondersteunen.

De Let’s Go for Zero-ambitie legt onze doelen en mijlpalen vast om onze klimaatdoelstellingen te bereiken. Wij streven naar koolstofneutraliteit voor broeikasgasemissies in scope 1 en 2 tegen 2035, met verschillende tussentijdse mijlpalen en met 2019 als referentiejaar. Naast onze Net Zero-doelstellingen willen we al onze Europese activiteiten tegen 2025 op hernieuwbare energie laten draaien.

Broeikasgasemissies verminderen

Om een betekenisvolle impact te hebben op de klimaatverandering moeten we zorgen voor een duurzame waardeketen. Umicore werkt daarom samen met leveranciers om de broeikasgassen in Scope 3 te verlagen. In 2022 kondigde Umicore haar ambitieuze doelstelling aan om de koolstofintensiteit van aangekochte materialen tegen 2030 met 42% te verminderen. Daartoe zullen we zorgen dat de Scope 3-emissies van onze grondstoffen niet toenemen, ondanks de verwachte exponentiële groei in het kader van onze 2030 RISE Strategie. Umicore’s doelstellingen voor 2030 voor Scope 1, 2 en 3 zijn gevalideerd door het Science-Based Targets initiative (SBTi)zodat ze overeenstemmen met de klimaatwetenschap.

Umicore steunt de Taskforce on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) en werd lid van de Belgian Alliance for Climate Action (BACA).

De ambitie om de toenemende wereldwijde grondstoffenschaarste aan te pakken en grondstoffen efficiënt te beheren is een belangrijke factor van onze strategie. Umicore is een wereldleider in eco-efficiënte recyclage en raffinage van edele, speciale, secundaire en basismetalenhoudende materialen. Ons eco-efficiënt proces houdt in dat we de fysieke recyclage van materialen maximaliseren en tegelijk de daarmee gepaard gaande milieu-impact verminderen. Wij recupereren en verkopen die metalen en ons gesloten kringloopmodel maximaliseert het hergebruik van materialen.

In 2022 was 55% van onze materialen van secundaire oorsprong en 45% van primaire oorsprong, in lijn met de cijfers van het voorgaande jaar. In 2022 vertegenwoordigden materialen uit consumentenafval ongeveer 45% van de totale secundaire grondstoffen voor de Groep. Factoren die op termijn de beschikbaarheid van secundaire materialen voor de inputmix van Umicore kunnen beïnvloeden, zijn de snelle groei van de vraag naar materialen voor schone mobiliteit met de verschuiving in de samenleving naar een koolstofarme economie, en de lange doorlooptijden tussen het op de markt brengen van materialen en het beschikbaar zijn van materialen voor recyclage.

Umicore's engagement voor een efficiënt beheer van grondstoffen vormt de kern van ons gesloten kringloopmodel. Wij maximaliseren het gebruik en het hergebruik van de materialen in onze stromen (Voor meer informatie, zie '2030 RISE Strategie‘). Daarnaast volgen wij het afval dat onze activiteiten genereren op en proberen we dat tot een minimum te herleiden.

In 2022 werd in totaal 104.337 ton afval gegenereerd tegenover 94.619 ton in 2021, een stijging met 10%. Terwijl het totale volume niet-gevaarlijk afval met 13% daalde van 21.065 ton in 2021 tot 18.363 ton in 2022. Het recyclagepercentage van niet-gevaarlijk afval bleef stabiel met 69% in 2022, tegenover 71% in 2021. Voornamelijk door de verwerking van opgeslagen hoeveelheden, steeg het totale volume gevaarlijk afval met 17% van 73.554 ton in 2021 tot 85.974 ton in 2022, terwijl het recyclagepercentage van gevaarlijk afval vrij stabiel bleef met 7% in 2022, tegenover 8% in 2021.

In 2022 besloot Umicore een waterbeheerprogramma te integreren in de Zero Harm-pijler van de Let's Go for Zero-ambities. Watergebruik bij Umicore is essentieel voor onze processen en activiteiten. Net als metalen is water oneindig herbruikbaar en hernieuwbaar als het met zorg wordt behandeld. Ons klimaatactieplan omvat de aanpak van klimaat- en watergerelateerde rampen. Daarnaast is het beperken van onze impact op water als hulpbron een belangrijk onderdeel van onze Zero Harm-ambitie. Daarom stelden we een waterbeheerprogramma op. Umicore zal in 2023 een risicogebaseerde aanpak invoeren om de relevante waterproblemen in alle operationele sites aan te pakken, te beginnen met de ontwikkeling van contextuele wateractieplannen voor de sites in Olen en Hoboken. Uit onze beoordeling bleek dat die twee sites het belangrijkst waren vanuit het dubbele materialiteitsperspectief.

Voor het verzamelen van gegevens heeft Umicore de GRI-definities overgenomen en maatregelen genomen om tot gegevensberekeningen van auditkwaliteit te komen en verder te bouwen op de bestaande processen om het inzicht in watergegevens te verbeteren.

De totale wateronttrekking in 2022 bedroeg 9.616 megaliter, terwijl de totale zoetwateronttrekking 9.405 megaliter bedroeg, een lichte daling tegenover 2021. In vergelijking met 2021 is de verdeling van de wateronttrekking over de business groups vrijwel stabiel gebleven. Op basis van de groepsbeoordeling voor water, met behulp van WRI Aqueduct, is vastgesteld dat verschillende sites water onttrekken aan gebieden met waterstress. Op groepsniveau bedroeg de wateronttrekking uit gebieden met waterstress 5.380 megaliter, terwijl de zoetwateronttrekking uit gebieden met waterstress 5.345 megaliter bedroeg. In vergelijking met 2021 zijn die volumes stabiel. De totale waterafvoer voor de Groep bedroeg 8.094 megaliter in 2022, waarvan 1.906 megaliter afvoer van zoet water. Het zoetwaterverbruik voor de Groep bedroeg 7.499 megaliter.

Umicore volgt sinds 2011 systematisch de metaalemissies naar water en lucht vanuit puntbronnen op. Sindsdien werden ambitieuze reductiedoelstellingen bereikt en we streven er steeds naar om de impact van onze metaalemissies op het milieu te verminderen. We concentreren ons op emissies die een relevante impact op het milieu hebben en worden beïnvloed door de metalen die aanwezig zijn in onze materiaalstroom. Wij volgen de impact van de emissies op het milieu (naar lucht, water en bodem) op en nemen maatregelen om die te verminderen.

Elk metaal heeft een verschillend en specifiek niveau van potentiële toxiciteit voor het milieu en de menselijke gezondheid. Daarom concentreren wij ons op het beperken van de impact van onze emissies door een impactfactor toe te passen. In 2021 hebben we de wetenschappelijke basis achter die aanpak herzien en de impactfactor van verschillende metalen aangepast.

De SOx-emissies voor de Groep stegen lichtjes met 2%, van 372 ton in 2021 tot 378 ton in 2022. Ook de NOx-emissies stegen lichtjes met 3%, van 240 ton in 2021 tot 247 ton in 2022.

Metaalemissies naar lucht bedroegen 83.111 impacteenheden in 2022, een stijging met 19% tegenover 70.084 in 2021. De overeenkomstige metaalbelasting naar lucht steeg met 22% op jaarbasis, van 994 kg in 2021 tot 1.214 kg in 2022. De stijging kan worden toegeschreven aan spotmetingen voor hogere concentraties in twee sites en bijkomende vergunningsvereisten in nog een andere site, allemaal in de business group Energy & Surface Technologies. Dat leidde tot een stijging van de berekende metaalbelasting, maar de wettelijke emissiegrenswaarden in de sites werden steeds ruimschoots nageleefd. De metaalemissies in de meeste materiaalsites van Umicore daalden zelfs op jaarbasis, dankzij een combinatie van efficiëntere filters, verbeterde luchtemissiereductiesystemen en minder werkuren voor bepaalde apparatuur.

Metaalemissies naar water daalden in 2022 met 15% tot 4.012.119 impacteenheden, tegenover 4.714.302 in 2021. Dat is voornamelijk toe te schrijven aan een daling van de emissies in de productieactiviteiten bij de Rechargeable Battery Materials-fabriek in Kokkola. De overeenkomstige metaalbelasting naar water voor de Groep daalde met 15% op jaarbasis, van 908.186 kg in 2021 tot 774.306 kg in 2022.

Tijdens het verslagjaar 2022 werd ontdekt dat een wezenlijke lading emissies naar water was weggelaten uit de rapportage voor de periode 2020-21, voor een site die in 2019 door Umicore werd overgenomen. De belasting en de metaalimpact op het water zijn herberekend voor die jaren, wat leidde tot aanzienlijke wijzigingen in de totale impact voor de Groep als gevolg van regelmatige, significante emissies van een metaal met een relatief lage impactfactor. Umicore heeft te allen tijde de lokale wetgeving inzake deze lozing nageleefd.

In tegenstelling tot de hierboven beschreven ‘geleide’ emissies (afkomstig van een puntbron zoals een schoorsteen) zijn diffuse emissies afkomstig van een niet-puntbron (zoals stof bij de behandeling van grondstoffen). Om onze doelstelling voor de hele Groep te halen (een vermindering met 25% tegenover het referentiejaar 2020) moeten voor elke site doelstellingen worden vastgelegd die bijdragen aan Umicore’s impact op het vlak van diffuse metaalemissies.In 2022 heeft de productiesite in Hoboken het beheer daarvan verder verbeterd, waardoor de impact met 45% is afgenomen tegenover de referentiesituatie van de site in 2020.

Al geruime tijd staat energie- en procesefficiëntie centraal in alle activiteiten van Umicore. In het kader van de Let’s Go for Zero-strategie blijft efficiëntie een prioriteit in onze ambitie om tegen 2035 een nuluitstoot van broeikasgassen voor scope 1 en 2 te bereiken. Het energieverbruik wordt in alle sites verder opgevolgd en gerapporteerd, ook voor energie-efficiëntieprojecten. De twee grootste sites in België maken al sinds 2004 deel uit van het energie-efficiëntieconvenant met de Vlaamse regering.

In 2022 waren 32 sites goed voor meer dan 95% van het energieverbruik van de Groep. In totaal werden 46 energie-efficiëntieprojecten uitgevoerd in de loop van het jaar. Die projecten omvatten een breed spectrum van verbeteringen zoals procesoptimalisatie, verwarming, ventilatie en airconditioning (HVAC), verlichting en isolatie. Dit jaar delen we de resultaten van twee energie-efficiëntieprojecten.

In onze site van Automotive Catalysts in Bad Säckingen (Duitsland) analyseerde het procesteam de frequentieregelaar van de belangrijkste uitlaatventilator. De uitlaatgassen worden volledig verbrand in een brander op aardgas. Door optimalisering van de frequentie kan het aardgasgebruik worden verminderd, wat leidt tot een geschatte jaarlijkse energiebesparing van 2.000 MWh, wat overeenkomt met een besparing van 404 ton CO2e per jaar.

Op onze site voor herlaadbarebatterijmaterialen in Cheonan (Zuid-Korea) wordt een jaarlijkse energiebesparing van 697 MWh gerealiseerd met een HVAC-efficiëntieproject, wat overeenkomt met een besparing van 287 ton CO2e per jaar. Tijdens de winter wordt de temperatuur in de productieruimte nu geregeld door warme lucht via ventilatoren te verspreiden, in plaats van airconditioning te gebruiken.

Het totale energieverbruik in 2022 bedroeg 7.300 TJ tegenover 8.308 TJ in 2021, een daling met 12%. Dat kan voornamelijk worden toegeschreven aan de gedaalde activiteit in onze business group Energy & Surface Technologies en een lager energieverbruik bij Recycling. In 2022 bedroeg het directe energieverbruik 3.616 TJ of 50% van het totale energieverbruik voor de Groep. Het indirecte energieverbruik voor industriële sites en kantoorgebouwen bedroeg 3.685 TJ of 50% van het totale energieverbruik voor de Groep. Umicore’s energie-intensiteitsratio bedroeg 1,8 voor 2022, een daling tegenover 2 in 2021.

Het totale elektriciteitsverbruik wereldwijd bedroeg 919.520 MWh, waarvan 35% afkomstig uit hernieuwbare bronnen, een stijging met 17% tegenover 2021. In Europa, waar de Groep een grote vraag naar elektriciteit heeft, bedroeg het aandeel uit hernieuwbare bronnen 55%. De doelstelling van de Groep voor hernieuwbare elektriciteit is een aandeel van 60% wereldwijd en 100% in Europa tegen 2025.

In 2022 voltooide Umicore ook bijkomende installaties voor hernieuwbare elektriciteit op de sites, waaronder zonnepanelen op onze sites in Shirwal (India) en Jiangmen (China). Samen zorgden die projecten voor 3.066 MWh aan hernieuwbare elektriciteit.

Scope 1-emissies zijn directe broeikasgasemissies van processen in eigendom of beheer. Scope 2-emissies zijn indirecte broeikasgasemissies uit de opwekking van aangekochte energie. De totale marktgebaseerde emissies (scope 1 + 2) daalden van 846.437 ton CO2e in 2021 met 19% tot 684.993 ton CO2e in 2022, met verminderingen in alle business groups en verminderingen op jaarbasis in zowel Scope 1 (7%) als Scope 2 (29%).

De daling van de emissies in scope 1 doet zich voor in alle business groups. In Hoboken (België) werd de salpeterzuurfabriek in het laatste kwartaal van 2022 operationeel. Die vangt stikstofoxide, een krachtige broeikasgasemissie, en zet die om in salpeterzuur. Dat leidde tot een daling van de stikstofoxide-emissies met 20% tegenover 2021 en zal in 2023 een aanzienlijke daling van de procesemissies opleveren.

In alle business groups werden in 2022 ook marktgebaseerde verminderingen in scope 2 waargenomen. Dit wordt grotendeels toegeschreven aan veranderingen in de emissiefactoren (EF) van het elektriciteitsnet. Sinds 2022 past Umicore de hiërarchie voor EF’s van het elektriciteitsnet volgens het Greenhouse Gas Protocol strikter toe. In afnemende volgorde van voorkeur en indien beschikbaar gebruiken wij leverancierspecifieke EF’s (contracten, certificaten), de meest recente EF’s voor de restmix (nationaal, subnationaal of regionaal) en EF’s van de nationale productie.

De totale sitegebaseerde emissies bedroegen 707.690 ton CO2e. In vergelijking met 2021 is het marktgebaseerde totaal in Scope 1 + 2 lager dan het sitegebaseerde totaal. Die daling wordt toegeschreven aan meer sites met contracten met uitsluitend hernieuwbare elektriciteit, het gebruik van garanties van oorsprong voor hernieuwbare elektriciteit en installaties voor hernieuwbare elektriciteit. Umicore’s broeikasgasintensiteitsratio bedroeg 165 voor 2022, een daling tegenover 213 in 2021 en 226 in 2020.

Umicore stelde zich tot doel broeikasgasemissies in scope 1 en 2 tegen 2035 tot nul te herleiden, met als tussentijdse mijlpalen een vermindering met 20% tegen 2025 en met 50% tegen 2030. Die mijlpalen worden afgemeten tegen onze broeikasgasemissies in 2019: de totale emissies van Scope 1 en 2 bedroegen toen 791.915 ton CO2e. In vergelijking met de referentiewaarde zijn de totale marktgebaseerde emissies in 2022 met 13% gedaald.

In 2022 maakte Umicore een volledige Scope 3-inventaris voor 2019 om te dienen als baseline voor de definitie van een Science Based Target initiative (SBTi)-conforme scope 3-doelstelling. Dit referentiejaar werd gekozen om af te stemmen op dat voor de scope 1- en 2-doelstelling.

Aangezien 2019 ook het meest recente jaar was dat niet door de COVID-19-pandemie werd getroffen, heeft SBTi 2019 in de basisselectie opgenomen. Scope 3-emissies voor 2019 bedragen 8,2 miljoen ton koolstof dioxide-equivalent (CO2e), ongeveer 10 keer de gecombineerde hoeveelheid van Scope 1- en Scope 2-emissies voor hetzelfde jaar. De grootste hoeveelheid van deze emissies, 7,3 miljoen ton, is afkomstig van upstreamactiviteiten, waarvan de categorie "aangekochte goederen en diensten" meer dan 90% vertegenwoordigt. Als onderdeel van de in juni 2021 aangekondigde Let's Go for Zero-ambities, hebben wij hebben wij ons ertoe verbonden onze doelstelling voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen doelstelling te laten valideren door de SBTi. Gezien de absolute waarde van onze Scope 3-emissies; onze toekomstige groei; en het feit dat de materialen die we kopen de grootste impact hebben op onze scope 3-voetafdruk, hebben we een een koolstofintensiteitsdoelstelling bepaald voor onze aangekochte goederen en diensten. De doelstelling is om de uitstoot tegen 2030 met 42% te verminderen ten opzichte van het uitgangspunt voor 2019. Wij hebben verschillende hefbomen vastgesteld om dit zeer ambitieuze doel te bereiken. De eerste hefboom is echt gebruikmaken van ons unieke en sterke gesloten kringloopmodel. De tweede is het verhogen van de input van secundaire materialen in onze mix. De derde is samenwerken met onze leveranciers de voorkeur geven aan leveranciers die ofwel al een koolstofarme voetafdruk hebben of ten minste een duidelijk stappenplan om die te bereiken. De vierde en laatste hefboom is verder stroomopwaarts gaan in de raffinage. Broeikasgasemissies in verband met aangekochte goederen en diensten in 2022 zijn gestegen tot ongeveer 7,3 miljoen ton, vergeleken met 6,8 miljoen ton in 2019. Dit houdt verband met een toename van het tonnage van de verwerkte grondstoffen. Zie voor meer informatie de Milieuverklaringen.

In 2023 zullen we samen met onze leveranciers blijven werken aan hun emissieprofiel en manieren helpen identificeren waarop ze de voetafdruk van de producten die ze aan Umicore leveren, kunnen verminderen. Hoewel de Scope 3-doelstelling van Umicore gericht is op categorie 3.1: "Aangekochte goederen en diensten", zullen we ook werken aan de vermindering van emissies in de andere impactcategorieën, met een focus op upstream zoals transportgerelateerde emissies. Voor vermeden emissies, ook wel "Scope 4" genoemd, zie en de Milieuverklaringen.

In 2022 werden ongeveer 45.000 milieumetingen uitgevoerd in alle industriële vestigingen van Umicore, tegenover ongeveer 58.000 het jaar voordien. De ratio voor het aantal metingen die niet voldeden aan de reglementaire of vergunningsvereisten is zeer laag: 0,25% voor de Groep, tegenover 0,10% in 2021. Let wel dat tijdens de analyse van de gegevens over de naleving van de regelgeving in 2022 onzekerheden zijn opgetreden met betrekking tot het aantal metingen en overschrijdingen op verscheidene locaties, wat gevolgen heeft voor de totale telling en het overschrijdingspercentage voor de naleving. Daarom kunnen de hier gepresenteerde cijfers slechts als indicatief worden beschouwd. In 2023 zullen verdere werkzaamheden gericht zijn op het versterken van de betrouwbaarheid van deze indicatoren.

Van de 52 geconsolideerde productiesites hebben 50 een ISO 14001-gecertificeerd milieubeheersysteem ingevoerd. De twee resterende sites zijn overnames/nieuwe sites die respectievelijk in 2018 en 2021 werden toegevoegd aan de Umicore-rapportering. Zij plannen de implementatie van een milieubeheersysteem in de loop van 2023.

In 2022 ontvingen we in totaal 66 milieuklachten, waarvan de meeste betrekking hadden op lawaai- en stofhinder. Zeven van die klachten zijn nog in behandeling.

De geschiedenis van Umicore gaat ruim 200 jaar terug. Het begon allemaal met het samengaan van een aantal mijnbouwbedrijven en smelterijen. Deze samensmelting evolueerde geleidelijk naar de materiaaltechnologie- en recyclagegroep die Umicore vandaag is. Halverwege de jaren negentig begon Umicore alle mijnbouwrechten van haar historische voorgangers af te stoten. De sluiting van mijnen en de teruggave van concessies aan de overheidsinstanties gebeurde steeds in samenwerking met de bevoegde overheden en de lokale stakeholders. Saneringsprojecten voor smelterijen en raffinage-installaties worden in nauw overleg uitgewerkt zodat eventuele risico's tot een voor de overheid aanvaardbaar niveau worden teruggebracht.

Umicore’s proactieve programma voor de evaluatie en, waar nodig, de sanering van bodem- en grondwatervervuiling vormt een integraal onderdeel van de Umicore Way. Hieronder leest u meer over de vooruitgang die in 2022 werd geboekt in de belangrijkste lopende programma's.

België

Onze oudste voorganger, Vieille Montagne, kreeg in 1805 van keizer Napoleon Bonaparte een mijnbouwconcessie. In de loop der jaren werden hier nog vijf concessies aan toegevoegd, allemaal in het oosten van Wallonië. In de jaren 1950 werden de mijnactiviteiten in België stopgezet en werden in nauw overleg met de bevoegde overheden uitgebreide rehabilitatiewerken uitgevoerd. Vier concessies werden ondertussen officieel overgedragen aan de regering en voor de andere is dat proces lopende.

De historische productie van non-ferrometalen in Hoboken, Olen, Balen en Overpelt had een impact op de bodem en het grondwater van die productiesites en hun omgeving. In 1997 sloot Umicore een vrijwillig convenant met het Vlaamse Gewest om die historische vervuiling aan te pakken. In 2004 werd een addendum ondertekend met de Openbare Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en de Vlaamse minister van leefmilieu. Hierbij verbonden we ons ertoe om over een periode van 15 jaar € 62 miljoen te besteden aan de sanering van de historische vervuiling op vier sites, waarvan er twee (Balen en Overpelt) in 2007 door Umicore werden afgestoten en nu behoren tot Nyrstar. OVAM en Umicore sloegen ook de handen in elkaar om in tien jaar tijd de historische vervuiling in een omtrek van 9 km rond de industriële sites te saneren, waarvoor beide partijen € 15 miljoen investeerden in een saneringsfonds. In 2014 verlengden OVAM en Umicore dat programma met nog eens vijf jaar. Het convenant liep af in 2019, maar de saneringswerken op de Umicore-sites zullen zo lang als nodig is worden voortgezet.

Hoboken

De fabriek in Hoboken werd in 1887 gebouwd als lood- en zilverraffinaderij. In de daaropvolgende 135 jaar groeide de site uit tot een van de grootste en meest geavanceerde raffinaderijen en sites voor edelmetaalrecyclage ter wereld. In de loop der jaren verving Umicore de zwaar vervuilde bovengrond en saneerde het de historische bodemvervuiling in de naburige woonwijk. Op de operationele site zijn uitgebreide bodem- en grondwatersaneringen gaande om de bestaande milieurisico's aan te pakken. In 2022 werd de bodemsanering er gestaag voortgezet: er kon ongeveer 25000 ton grond gesaneerd worden. Wat de grondwatersanering betreft is een volgende fase erop gericht om het grondwater op de site verder te isoleren van de omgeving. Voor dit nieuwe grondwaterdrainagesysteem werd opgestart om afvloeiing naar de omgeving te voorkomen, werd in overleg met de bevoegde overheidsdienst OVAM een bijkomende controle uitgevoerd om de toegevoegde waarde van een verdere uitbreiding grondwateropvangsysteem te evalueren. Ondertussen zijn de huidige grondwatersaneringen operationeel. In de waterzuiveringsinstallatie op de site is al ongeveer 6.000 m³ grondwater gezuiverd. Het merendeel van dat water werd ter plaatse hergebruikt.

Olen

In Olen is de vervuiling in en rond de site het gevolg van de historische productie van voornamelijk koper en kobalt. Sinds 2007 loopt er een grondwatersaneringsprogramma op de site om het verontreinigde grondwater te verwijderen en verdere verspreiding van de pluim te voorkomen. In 2022 werd de bodemsanering voortgezet zoals gepland met het oog op de infrastructuurwerken op de site. In 2022 werd ongeveer 1000 ton verontreinigde grond en begraven afval afgegraven.

Van 1922 tot 1980 werd in Olen ook radium en uranium geproduceerd, waaronder radium dat werd gebruikt bij de experimenten van Marie Curie. De fabriek voor de radiumproductie werd in de jaren 1970 gesloopt. Het productieafval werd opgeslagen in een tijdelijke maar langdurige bovengrondse opslagplaats, conform de toenmalige normen. Umicore blijft ter plaatse toezicht houden en neemt maatregelen wanneer nodig.

Om een langetermijnoplossing voor toekomstige generaties te garanderen, werken we echter samen met de federale en gewestelijke agentschappen voor de opslag van historisch radioactief afval. In 2020 vaardigde het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) richtlijnen uit voor de definitieve sanering en opslag van dit historisch radioactief materiaal, een belangrijke stap om dit historische probleem op de site van Olen voor eens en voor altijd aan te pakken, een grote stap naar een duurzame oplossing. Werkgroepen met daarin naast Umicore ook de overheidsinstellingen FANC, NIRAS en OVAM werken een stappenplan uit om tot een definitieve saneringsoplossing te komen. De ontwikkeling en uitvoering van dit gedetailleerde stappenplan zal naar verwachting meerdere jaren in beslag nemen.

In 2022 heeft de minister van Binnenlandse Zaken een wettelijk kader gecreëerd waardoor het FANC de saneringsverantwoordelijkheid voor met radioactieve stoffen verontreinigde grond kan toewijzen. De wetgeving brengt ons een stap dichter bij een effectieve sanering van die radioactieve verontreiniging in Olen.

Ondertussen blijft Umicore de risico's opvolgen. Het FANC en Umicore voeren regelmatig metingen en controles uit.

Brazilië

Tijdens een milieubeoordeling na de overname door Umicore in 2003 van de industriële sites in Americana en Guarulhos (in São Paulo) en Manaus (in Amazonas) werd een reeds bestaande grondwaterverontreiniging ontdekt op de site van Guarulhos. Die historische vervuiling dateert van vóór de overname. Umicore installeerde in 2011 een hydraulische barrière om de verdere uitbreiding van die vervuiling tegen te gaan. Er werden gerichte extractiesystemen geïnstalleerd om de sanering te versnellen.

Bovendien werkte Umicore samen met de plaatselijke overheden om de bewoners in de omgeving van de fabriek te verhuizen en werd in 2016 de vrijgekomen ruimte omgevormd tot een park. Zo wordt de potentiële blootstelling van de bevolking tot het minimum beperkt. De industriële activiteiten werden in 2020 en 2021 verplaatst naar de site in Americana. De industriële gebouwen in Guarulhos zijn nu gesloten en deels gesloopt.

Grondwatersanering is uiterst complex en vereist een heel specifieke stapsgewijze aanpak. Het is dus niet uitzonderlijk dat dergelijke projecten 10 jaar of langer duren. Om het proces te versnellen, werd besloten geavanceerde saneringstechnieken (zoals thermische sanering) te gebruiken. In 2021 en 2022 vonden tests plaats met die technieken, en ze zullen naar verwachting in 2023 volledig operationeel zijn. Bovendien lopen er studies om de saneringsprojecten verder te verbeteren en de doorlooptijden te verkorten. Zoals steeds worden die studies uitgevoerd in nauwe samenwerking met de relevante nationale en lokale overheden en regelgevende instanties.

Frankrijk

De voorgangers van Umicore exploiteerden al mijnen in het zuiden van Frankrijk sinds het midden van de negentiende eeuw. De laatste mijnbouwactiviteiten doofden er uit in het begin van de jaren 1970. In de jaren 1990 vonden uitgebreide saneringswerken plaats. Alle voormalige mijnconcessies in Frankrijk zijn nu teruggegeven aan de Franse regering.

De zinkmijnbouw in Saint-Félix-de-Pallières begon in de 19de eeuw. De concessie werd in 1971 gesloten met volledige naleving van de wetgeving en werd in 2004 door de Franse overheid opgeheven. Umicore blijft wel een stortplaats met flotatieresiduen opvolgen, die nog steeds eigendom is van Umicore. Om de veiligheid en stabiliteit op lange termijn te garanderen, voerde Umicore in 2021 en 2022 omvangrijke herstelwerken uit en voltooide ze die. Het ging om de heraanleg van het grondoppervlak, de aanleg van stabiliteitslagen, de aanplanting van plantenbegroeiing en de verbetering van het afwateringssysteem, steeds in nauw overleg met en onder het toezicht van de relevante overheden. In 2019 vaardigde de Franse staat vier gerechtelijke bevelen uit aan Umicore om verdere saneringsmaatregelen door te voeren. Die bevelen werden in 2020 nietig verklaard omdat Umicore bij de beëindiging van haar activiteiten aan al haar verplichtingen had voldaan. De zaken zijn nu in hoger beroep. Naar verwachting zal het administratief hof van beroep in 2023 een oordeel vellen. De bevelen hebben betrekking op verschillende sites van de voormalige mijnbouwactiviteiten, met als belangrijkste de stortplaats waarop Umicore intussen de nodige saneringswerkzaamheden heeft voltooid.

In Viviez is de vervuiling in en rond de site het gevolg van zinkraffinageactiviteiten die er plaatsvonden van 1855 en stopten aan het einde van vorige eeuwen. Umicore investeerde € 40 miljoen in een grootschalig saneringsprogramma van 2011 tot eind 2016. Daarna droeg het de postsaneringsverplichtingen over aan een derde partij. Samen met andere partners sloot Umicore zich in 2017 aan bij een vrijwillig programma om de bodemvervuiling in privétuinen rond de site van Viviez aan te pakken. In 2017 en 2018 verzamelde een door de bevoegde overheid samengesteld deskundigenpanel alle gegevens en werkte het gepaste maatregelen uit. De voorbije twee jaar heeft Umicore, in overleg met de relevante stakeholders, uitgebreide voorbereidingen getroffen om de werkzaamheden uit te voeren, waaronder de ontwikkeling van een gedetailleerd stappenplan en planningsschema. Het project zou in de eerste helft van 2023 van start moeten gaan en naar verwachting in de loop van 2024 worden afgerond. Dit project wordt op vrijwillige basis uitgevoerd.

Verenigde Staten

In 1980 kocht de voorganger van Umicore een verlaten goud- en zilvermijn in Platoro (Colorada) in een recreatief natuurgebied in de Rocky Mountains. De daaropvolgende exploratieboringen leverden niets op en de verdere exploitatie van de mijn werd stopgezet.

In de jaren 1990 werd een waterzuiveringsinstallatie geïnstalleerd. Die werd in 2018 vervangen door een nieuwe, moderne installatie om de metaalconcentratie in de waterlozing en het volume aan slib te beperken. Een door Umicore/Union Gold in 2019 ontvangen voorstel voor een nieuwe afvalwatervergunning tegen 2024 werd onmiddellijk door Union Gold betwist. Het argumenteerde dat de zeer strenge limieten voor arseen erin technisch niet haalbaar zijn. De bevoegde overheid volgde die argumenten en raadde aan om een minder strenge vergunning aan te vragen. Ondertussen testte Union Gold extra behandelingsstappen voor de waterzuiveringsinstallatie. De waterafvoer is sterk afhankelijk van de natuurlijke weersomstandigheden. In de winter valt er sneeuw, die in de lente smelt waardoor er water in de mijnen loopt dat de metalen van de natuurgesteenten meevoert. Er zijn dus regelmatige upgrades nodig.  Er werden continue verbeteringswerken uitgevoerd aan de waterzuiveringsinstallatie en die zullen de komende jaren worden voortgezet. Umicore zal in samenwerking met de relevante overheden op lange termijn toezicht houden op dit project.

Op de site voor kobaltproductie die Umicore en haar voorgangers van 1980 tot 2010 exploiteerde in Maxton (North Carolina) werd na de sluiting en afbraak van de fabriek bodem- en grondwaterverontreiniging vastgesteld. Umicore startte samen met de overheid een vrijwillig programma: de daaruit volgende omvangrijke grondwatersanering moet het probleem tegen 2033 volledig oplossen. De grond die eigendom was van Umicore, werd afgestoten in 2021. Het huidige grondwatersaneringsplan wordt momenteel herzien om mogelijke efficiëntiewinsten te identificeren met het oog op een eventuele verdere verbetering van het langetermijnbeheer van de grondwatervoorraad op basis van actuele monitoringgegevens.

(1) De definities van de KPI's zijn in de loop der tijd veranderd. Een rechtstreekse vergelijking van de cijfers van vóór 2021 is derhalve niet volledig toepasbaar.

(2) De impactfactoren zijn voor alle jaren geactualiseerd in vergelijking met de voorgaande jaren. Zie voor meer informatie sectie E5 van de Milieuverklaringen en de sectie Emissies.

(3) De gegevens over metaalemissies naar water zijn voor 2020 en 2021 aangepast. Zie voor meer informatie sectie E5 van de Milieuverklaringen en de sectie Emissies.